Юдахин Кыргызско⇒Русский словарь






кырт  1. звукоподражание хрусту, лёгкому треску;  кырт дей түш- треснуть, хрустнуть;  белим кырт дей түшүп, оо
кыртый  обижаться.
кыртыйма  прихоть, причуда.
кыртыйт  понуд. от кыртый-  обижать.
кыртыл  пустомеля.
кыртылда  1. издавать хруст (напр. грызя сахар или хрящ);  2. перен. нести околёсицу, городить чушь, говорить ерунду.
кыртылдак  хрустящий;  кыртылдак боорсок см. боорсок.
кыртылдат  понуд. от кыртылда-;  түлкү кыртылдатып бир нерсе жегендей угулат слышится, будто лиса ест что-то с хрустом.
кыртыш  1. поверхность; верхний слой; почва;  жердин кыртышы  1) земная кора;  2) почва;  жер кыртышын
кыртышта  1. снимать верхний слой, задевать поверхность (не проникая внутрь);  тери кыртышта- захватить (ножом) верхний
кыртыштан  возвр. от кыртышта-  покрыться верхним слоем (напр. о вытоптанном месте - вновь покрыться травой);  былт
кыртыштат  понуд. от. кыртышта-.
кыртыштуу  то, у чего не снят кыртыш (см. кыртыш I);  бээси кыртыштуу кобылица у него жирная;  кыртыштуу кабырга рё
кыруй  южн.  то же, что кыруу III.
кыруу  кыруу I  край, кромка;  калпактын кыруусу край полей колпака;  кыруусуна шакектин берметтен сирке т
кырч  подражательное слово;  кырч эт- хрустнуть, скрипнуть;  калитка кырч атип жабылды калитка со скрипом захл
кырча  кырча I:  кырча чап- отрезать, отрубить, отсечь, отчикнуть;  төрт колумду балта менен кырча чаап алдым я
кырчак  ~: кырчак таш то же, что кыр таш (см. кыр I 3);  көрбөгөн сонун көргүн деп, кырчак таш менен айдады фольк. го
кырчаңгы  шелудивый, паршивый; парша (у лошадей);  кырчаңгы ат шелудивая лошадь;  эки кырчаңгы бир токойдон табыша
кырчаңгылык  шелудивость.
кырчоо  1. верёвка, которой опоясана юрта снаружи (проходит посредине кереге);  2. обруч;  тал кырчоосу бар кичи
кырчооло  1. обвязывать (юрту) верёвкой;  2. перен. окружить, сгрудиться вокруг.
кырчы  то же, что кырк- III;  түбүнөн кырчып сал сруби под корень;  жүн кырчы- сбрасывать с себя старую шерсть,
кырчыл  страд. от кырчы-;  аркан кырчылып калды верёвка перерезалась (концы не растрепались, разрез ровный);  ка
кырчылда  скрипеть;  суукта аяк астындагы кар кырчылдайт в мороз снег под ногами скрипит;  кырчылдаган суук треску
кырчылдат  понуд. от кырчылда-.
кырчылдаш  взаимн. от кырчылда-  яростно набрасываться друг на друга, озлоблённо схватываться;  кырчылдашкан душман
кырчын  1. мелкий кустарник; (точнее кырчын тал) ива-бредина;  карагайлар, тал, терек, кырчындар ели, тал, тополь, ив
кыршап  ир. южн.  1. свес крыши, выступающий над стеной;  2. пал (земляные барьеры по краям квадратов на рисовом
кырык  кырык I  южн.  низкотравное пастбище.  кырык II  то же, что кырк I.
кырыл  страд. от кыр- III;  жутта мал кырылды во время джута погибло много скота;  баркыттын түгү кырылды ворс
кырылда  то же, что кыркыра-.
кырылдат  то же, что кыркырат-.
кырылуу  и. д. от кырыл-.
кырылыш  кырылыш I  и. д. от кырыл-;  чоң кырылыш болду было большое кровопролитие..  кырылыш- II  взаи
кырылыштыр  понуд. от кырылыш- II  явиться причиной массового взаимоуничтожения.
кырым  кырым I  даль, дальняя страна;  куш баласы кырымга карайт, ит баласы жырымга карайт погов. ловчая птица
кырын  возвр. от кыр- III  1. скоблиться, соскабливаться;  кырынып, жышынып жуунду он мылся, сдирая с себя гряз
кырынды  то, что соскоблено, отходы при скоблении, оскрёбки;  ичек кырындысы то, что соскабливается с кишок.
кырыш  кырыш I  и. д. от кыр- III.  кырыш- II  взаимн. от кыр- III.
кыс  жать, сжимать, давить;  колтукка кыс- зажать под мышку;  колуңузду кысамын жму вашу руку;  көз кыс-
кыса  кыса I  ар.  1. только в отриц. обороте:  кыса жок или эч кыса жок ничего, не беда;  келишсе,
кысалаш  упрекать друг друга, вспоминая, что было раньше;  кысалашпай татуулаш- помириться, не вспоминая взаимных обид
кысалаштыр  понуд. от кысалаш-  устраивать взаимный допрос двум тяжущимся сторонам (тяжущиеся задают вопросы друг другу).
кысап  ар.  счёт;  эсеп-кысап счёты-расчёты, отчёт;  эсеп-кысапка өтө так он очень аккуратен в расчётах.
кысас  ар. редко  (ср. кыса I 2)  месть, мщение;  кысасымды алдым я за себя отомстил.
кысасыз  1. не имеющий доли, пая;  2. без отмщения;  кысасыз кыямат жок погов. обида без отмщения не останется.
кыска  1. короткий, краткий;  кыска жол короткий путь;  бою кыска низкого роста, низкорослый;  сөздүн кыск
кыскалоо  коротковатый.
кыскалык  короткость, краткость;  жолдун кыскалыгы краткость пути;  бойдун кыскалыгы низкорослость;  кеп алар
кыскар  укорачиваться, сокращаться;  кыскарган жумуш күнү сокращённый рабочий день.
кыскарт  понуд. от кыскар-  укорачивать, сокращать;  узун жолду кыскарталы сократим-ка долгий путь (займёмся-ка ч
кыскартуу  и. д. от кыскарт-  укорачивание, сокращение;  жипти кыскартуу укорачивание нитки, верёвки;  ишти кы
кыскартыл  страд. от кыскарт-  укорачиваться, сокращаться; быть укороченным, сокращённым;  кыскартылган жумуш күнү
кыскаруу  и. д. от. кыскар-.
кыскача  кратенький, краткий; коротенько;  кыскача билдирүүлөр краткие сообщения.
кыскачала  ~: кыскачалап коротенько, вкратце.
кыскыч  ~: кыскыч бака зоол. рак.
кысмак  стеснение, притеснение, принуждение;  кысмакка ал- перен. взять в оборот, пропесочить, задать жару, задать ба
кысмакта  стеснять, притеснять; принуждать.