Юдахин Кыргызско⇒Русский словарь
күрүлдөт
понуд. от күрүлдө-;
жер айдап тракторун күрүлдөтүп баратып, көк жоолугун булгап өттү стих. вспахивая землю,
күрүч
ир.
1. рис (растение и зерно в северных говорах и литературном языке не различаются; ср. шалы I);
күрү
күрүшкө
р. разг.
кружка;
бир-бир күрүшкө бийба жуталык выпьем-ка по кружке пива;
оозуңа эки күрүшкө пыйб
күрө
сгребать лопатой;
кар күрө- сгребать снег.
күрөк
1. лопата;
темир күрөк или южн. бел күрөк (в произношении белгүрөк) железная лопата;
кол күрөк лопата
күрөктө
работать лопатой;
күрөктөп айдаган жер кап толтурар эмес земля, вспаханная лопатой, мешок не наполнит.
күрөкөч
участник жоро (см. жоро I), на обязанности которого лежит процеживание бузы (в расходах не участвует).
күрөл
страд. от күрө-
сгребаться лопатой.
күрөндү
1. то, что сгребается лопатой, куча мусора;
бирде кой менен короодо жатсам, бирде, ит менен кучакташып, күрө
күрөт
понуд. от күрө-
заставить сгребать лопатой.
күрөш
күрөш I
и. д. от күрө-
в разн. знач.
борьба;
жөө күрөш борьба пеших (в отличие от поединко
күрөшкө
то же, что керешке;
керей-керей күн жааса, күрөшкө болгон токой жок фольк. когда пойдёт сильный дождь, нет л
күрөштүр
понуд. от күрөш- II
заставить бороться друг с другом, устроить борьбу;
балбан күрөштүрүп, эр сайыштыры
күрөштүрүү
и. д. от күрөштүр-;
балбан күрөштүрүү состязание борцов (когда кто-то сводит борцов или устраивает это состя
күрөшчү
то же, что күрөшүүчү.
күрөшчөөк
любитель бороться или состязаться в борьбе;
жыртык тондуу күрөшчөөк погов. кто в рваном тулупе, тот любит бо
күрөшүү
и. д. от күрөш- II
в разн. знач.
борьба;
тынчтык үчүн күрөшүү борьба за мир.
күрөшүүчү
в разн. знач.
участник борьбы, борец;
социализм үчүн туруктуу күрөшүүчү стойкий борец за социализм.
күрөң
күрөң I
(о масти) бурый;
кара күрөң тёмно-бурый;
күрөн көмүр бурый уголь.
күрөң II
т
күрөө
күрөө I
ир.
заклад, залог;
күрөөгө кой- отдать в залог, заложить.
күрөө II
и. д. от
күрөөкө
(или күрөөкө тон)
(в эпосе) халат из златотканой шёлковой материи;
ай далың жыргап кубанат, ак күрөөкө
күсүндөсү
сев.
то же, что күзүндөсү
(см. күз).
күсө
желать, хотеть;
күндө-күндө келе бер, күсөгөнүң ала бер фольк. каждый день ты приходи, что желаешь, то бери;
күсөн
то же, что күзөн.
күсөр
чуйск.
то же, что кусадар.
күт
1. ждать, ожидать;
туура саат беште күтөм; андан беш минута өтсө, күтпөйм буду ждать ровно в пять часов; есл
күттүр
понуд. от күт-;
дагы бир иш бар деп, ал мени күттүрдү сказав, что есть ещё одно дело, он заставил меня подож
күттүрүү
и. д. от күттүр-.
күттүрүүчүлүк
~: кезек күттүрүүчүлүк очерёдность, откладывание до наступления очереди.
күтүл
возвр. от күт-
1. быть ожидаемым, ожидаться;
күтүлбөгөн жерден неожиданно, вдруг;
күтүлбөгөн жер
күтүм
забота, уход.
күтүмдүү
проявляющий заботу;
Карадөө деген Семетейге күтүмдүү киши Карадеу - человек, проявляющий заботу о Семетее.
күтүмсүз
беспризорный, безнадзорный.
күтүн
возвр. от күт-
заботиться, готовиться, принимать предупредительные меры; быть наготове;
жаман адам бел
күтүнүш
взаимн. от күтүн-;
үйдүн ич-тышын актап, үй ичин таза күтүнүшөт побелили они дом внутри и снаружи, внутри до
күтүнүү
и. д. от күтүн-.
күтүр
звукоподражание хрусту (напр. когда лошадь жуёт ячмень).
күтүрө
1. то же, что күртүлдө-;
2. перен. быть в большом количестве, в очень большом числе (и потому производить си
күтүрөт
понуд. от күтүрө-;
күтүрөтүп чайна- жевать похрустывая;
күтүрөтүп мал айдап келди он пригнал большое к
күтүш
взаимн. от күт-.
күтүү
и. д. от күт-
1. ожидание;
чайга күтүүгө убакыт жок,
жөн эле коюңуз ждать чаю времени нет, остав
күтүүсүз
без ожидания; неожиданно;
тийип туруп жааган күндөй, күтүүсүз болду (это) случилось неожиданно, будто слепой
күтүүсүздөн
см. күтүүсүз.
күф!
(или күф-сүф!) (с губо-губным ф)
этн.
заключительный возглас при некоторых знахарских заговорах.
күч
1. сила;
күч атасын тааныбайт погов. сила (и) отца своего не признаёт;
киши күчү воен. живая сила;
&nb
күчала
ир.
кучеля, кучеляба, чилибуха (яд);
күчтүү болсун арак деп, күчаладан салдырып фольк. чтобы водка был
күчсүз
бессильный, слабый;
күчтүү күчсүздү жеңет погов. сильный побеждает слабого.
күчсүздүк
бессилие.
күчтүү
1. сильный;
күчтүү болсоң, жердей бол - баарын чыдап көтөргөн погов. если ты силён, то будь как земля, котор
күчтүүлүк
мощность.
күчтүүсүн
уподоб. от күчтүү
изображать из себя сильного, считать себя сильным.
күчтө
насиловать, принуждать, вымогать.
күчтөн
возвр. от күчтө-
становиться сильным, усиливаться.
күчтөндүр
понуд. от күчтөн-
делать более сильным, усиливать.
күчтөө
и. д. от күчтө-
принуждение, вымогательство;
күчтөө жолу менен принудительно применив насилие;
к
күчү
~: күчү-күчү!
1. возглас, которым подзывают щенка;
2. слово, которым дети дразнят друг друга.
күчүгөн
то же, что көк жору (см. жору I 1).
күчүк
1. щенок; волчонок; тигрёнок;
Кегетинин коосунун ичинде эки күчүгү менен бир жолборс жатыптыр вдруг оказалос
күчүктө
1. (о суке, волчице, тигрице) щениться;
2. (о щенках) появляться на свет;
3. (о растениях) набирать по
күчүркө
надсадиться, надорваться (гл. обр. вызвать рецидив старого растяжения и т.п.).
