Юдахин Кыргызско⇒Русский словарь
тартмалуу
имеющий выдвижной ящик (см. тартма I);
тартмалуу стол стол с выдвижным ящиком;
тартмалуу элечек этн. ж
тарттыр
понуд. от тарт-;
керме тарттыр- заставить протянуть верёвочную коновязь (см. керме);
билге тарттыр- во
тарттыруу
и. д. от тарттыр-;
сот жообуна тарттыруу явиться причиной привлечения к судебной ответственности.
тартуу
и. д. от тарт-;
1. көпчүлүктү өзүнө тартуу привлечение масс на свою сторону;
резервдерди жакын тартуу
тартуула
подносить в виде подарка (см. тартуу 3);
ушуну алып коюңуз деп, фотоаппаратын тартуулап сунду он протянул мн
тартуучу
~: иштен баш тартуучу уклоняющийся, отлынивающий от работы.
тартыл
страд. от тарт-;
аттарын тартылган кермеге байлашып привязав коней своих к протянутой верёвочной коновязи (с
тартылда
издавать звук тарт-тарт (напр. о крике коростеля).
тартылуу
тартылуу I
и. д. от тартыл-;
бардык балдар окууга тартылуу керек все дети должны быть вовлечены в учёб
тартылыш
взаимн. от тартыл-;
жазага тартылышат они будут привлечены к ответственности.
тартым
(ср. тарт-):
бир тартым насыбай количество насвая на одну закладку; понюшка табаку;
достуңдун көңулү б
тартымдуу
степенный, толковый; вызывающий к себе симпатию;
тартымдуу жигит парень степенный и толковый;
сөзү тар
тартын
возвр. от тарт-
1. натягивать на себя; подтягивать к себе, под себя;
өтүк тартын- натягивать (надевать
тартыш
тартыш I
1. и. д. от тарт-;
2. схватка;
тап тартышы классовая борьба;
3. дефицитный, польз
тартышкансы
уподоб. от. тартыш- II;
чон айылдын аксакалдары майда урууларды өз бооруна тартышкансыйт старейшины больших
тартыштык
острый недостаток;
үй тартыштыгы острый недостаток в жилье.
таруу
просо;
актаган таруу пшено;
жалгыз таруу ботко болбойт погов. из одного зерна проса каши не получится;
тархалва
ар. ир. южн.
то же, что куурма чай (см. чай I).
тарчылык
1. теснота;
2. перен. стеснённые обстоятельства, нужда.
тарчылыктуу
трудный, стеснённый;
тарчылыктуу күн көрүп, Таластан тентип кеткемин фольк. испытав трудную жизнь, я из Тала
тары
тары- I
1. суживаться, делаться узким, тесным;
социализмдин дүйнөсү кеңейип, капитализмдин дүйнөсү тар
тарыгбаш
южн.
то же, что ит конок (см. конок II).
тарык
тарык I
то же, что тарых.
тарык II
скряга, скупец;
Карынбай тарык бай болгон (библейский)
тарыкчы
тарыкчы I
то же, что тарыхчы.
тарыкчы II
южн.
то же, что тараанчы.
тарыкы
то же, что тарыхый;
тарыкы күн исторический день.
тарыл
1. суживаться, сжиматься, становиться тесным;
2. перен. становиться скупым;
пейли тарылды он стал скуп
тарылт
понуд. от тарыл-
суживать, делать тесным;
ичин тарылт- становиться скупым, скупиться;
бактымды к
тарын
то же, что таарын-.
тарыт
понуд. от тары- I,
то же, что тарылт-;
заманасын тарыт- поставить кого-л. в тяжёлое положение.
тарых
ар.
1. история;
2. перен. событие, происшествие.
тарыхый
ар.
исторический;
тарыхый окуялар исторические события;
тарыхый материализм исторический материа
тас
то же, что таз I;
тас талаа голая степь;
тас маңдай самая середина лба;
тас карын то же, что таз
таскак
(ср. жел- III)
1. быстрая рысь (ход лошади);
тоодон түшөрдө - таскак, тоого чыгарда - аксак погов. по
таскакта
(ср. жел- III)
рысить, бежать быстрой рысью.
таскактат
понуд. от таскакта-
пускать рысью (коня);
таскактаткан бойдон алыстагандан алыстады он как пустил (кон
таскакташ
взаимн. от таскакта-;
таскакташып жарыш- бежать наперегонки рысью.
таскактуу
рысистый;
таскактуу аттар рысистые лошади.
таслим
ар.:
жан таслим смерть;
жан таслим бол- умереть.
тасма
1. тесьма (из сыромятной козлиной кожи);
тасмадан кылган тизгин поводья, сделанные из тесьмы;
белге та
тасмал
тасмал I
ир.
1. носовой платок (в старом быту был довольно больших размеров; он же служил для вытирани
тасмия
то же, что дасмия;
өз тасмия-мүлкүмдү чачып кетип баратам фольк. свой капитал-имущество я транжирю;
та
тастай
1. быть совершенно гладким, без морщин; быть гладким и блестящим;
тастайган сулуу кыз степенная, красивая де
тастайт
понуд. от тастай-;
машийне менен кырктырбай, тастайтып алдыр чачыңды стих. не стриги (голову) машинкой, сдел
тастаныя
р. сев.
дознание (судебное);
тастаныя кылбачы мени! перестань ты пытать меня расспросами!
тастар
(или тастар жип или тастар боо)
верёвка, идущая от түндүк'а (см. түндүк 3) к баш босого (см. босого).
тастарлуу
1. имеющий тастар (см.);
2. перен. замужняя женщина;
ал тастарлуу эмес, такыячан она не замужняя, а де
тастаңда
то же, что тастай- (но в движении);
күлө багып кашкаңдап, күзгүдөй бети тастандап стих. засмеялась она, выст
тасторкон
ир.
1. скатерть;
тасторкон жай- постлать скатерть (в старом быту - на пол);
тасторкон жайып, эт