Юдахин Русско⇒Кыргызский словарь
экспансия
ж.
экспансия (1. алгачкы чектерден тышкары чыгып кеңейүү, жайылуу, таралуу; 2. полит. империалисттик мамлеке
экспатриация
ж.
экспатриация (өз эрки менен же эрксизден өз родинасынан көчүрүп, кетирип жиберүү).
экспатриировать
сов. и несов. кого
экспатриациялоо, экспатриация кылуу.
экспедировать
сов. и несов. кого-что
жөнөтүү, жиберүү (бглгиленген, көрсөтүлгөн жерине жөнөтүү; товарларды, газета-журналд
экспедитор
м.
экспедитор (товарларды, газета-журналдарды, кат-кагаздарды жөнөтүп, туш-туш жакка жиберип туруучу киши).
экспедиционный
~, ая, -ое
экспедиция-га т.; экспедициялык;
экспедиционное оборудование экспедициялык жабдыктар (шайм
экспедиция
ж.
1. (отправка, рассылка) жөнөтүү;
экспедиция грузов жүктөрдү жөнөтүү;
2. (отдел учреждения) эк
эксперимент
м.
1. (научный опыт) эксперимент (илимий текшерүүлөр максаты менен жүргүзүлүүчү опыт, тажрыйба);
химич
экспериментальный
~, ая, -ое
эксперимент-ке т.; эксперименталдык;
экспериментальные мастерские эксперименталдык мастерс
экспериментатор
м.
(эксперимент жүргүзүүчү киши).
экспериментировать
сов. и несов. с кем-чем, над кем-чем
эксперимент жүргүзүү;
экспериментировать с новыми сортами озимой
эксперт
м.
эксперт (бир иш же маселе жөнүнөн пикирин айтып, жыйынтык чыгарып берүүчү специалист);
судебный экс
экспертиза
ж.
экспертиза (эксперттердин жардамы менен бир маселени, ишти чечүү үчүн кароо);
медицинская экспертиз
экспертный
~, ая, -ое
эксперт-ке т.; эксперттик;
экспертная комиссия эксперттик комиссия.
экспираторный
~, ая, -ое
экспирация-га т.; экспиратордук;
экспираторное ударение лингв. экспиратордук басым (мис. д
экспирация
ж.
экспирация (өпкөдөн дем чыгаруу).
эксплуататор
м.
эксплуататор (эксплуатация кылуучу; бирөөнүн эмгегинен пайдаланып эзүүчүү капиталист).
эксплуататорский
~, ая, -ое
эксплуататор-го т.; эксплуататордук;
эксплуататорские классы эксплуататордук таптар.
эксплуатационный
~, ая, -ое
эксплуатация 2-ге т.; эксплуатациялык;
эксплуатационные расходы эксплуатациялык расходдор.
эксплуатация
ж.
1. эксплуатация, эксплуатациялоо, эксплуатация кылуу (өндүрүш каражаттарын жеке ээлеп тургандар тарабынан
эксплуатирование
ср.
см. эксплуатация.
эксплуатировать
несов.
1. кого-что (присваивать чужой труд) эксплуатациялоо, эксплуатация кылуу;
2. что (использовать)
экспозиция
ж.
экспозиция (1. лит. адабий чыгармакын аракет башталганга чейинки шартты мүнөздөөчү бир бөлүгү, кириш бөлү
экспонат
м.
экспонат (музейде, көргөзмөдө жайылып көрсөтүлүп коюлган нерсе);
музейные экспонаты музей экспонатт
экспонент
м.
экспонет (бир заттарды, нерселерди көргөзмөгө берүүчү киши же мекеме);
колхозы-экспоненты Всесоюзно
экспонировать
сов. и несов. кого-что
экспонаттоо (1. кандайдыр бир нерсени көргөзмөгө коюп көрсөтүү, экспонат катарында кө
экспорт
м.
экспорт, экспорттоо, экспорт кылуу (чет мамлекетке товар же капитал чыгаруу).
экспортёр
м.
экспортёр (экспорттоочу; чет мамлекетке товар чыгаруучу киши же мекеме).
экспортирование
ср.
см. экспорт.
экспортировать
сов. и несов. что
экспорттоо экспорт кылуу (чет мамлекетке товарды же капиталды чыгаруу);
экспортирова
экспортный
~, ая, -ое
экспорт-ко т.; экспорттук;
экспортные товары экспорттук товарлар.
экспресс
м.
экспресс (айрыкча ылдам жүрүүчү пассажирдик поезд, пароход ж.б.);
экспресс Москва - Ленинград Москв
экспрессивность
ж.
см. экспрессия.
экспрессивный
ая, -ое
(выразительный) экспрессивдүү (ачыктыкты, маанилүүлүктү, айкындыкты көрсөтүүчү);
экспрессивна
экспрессионизм
м. иск.
экспрессионизм (адабиятта жана искусстводо чындыкты абдан бурмалоочу, Батыш Европадагы идеалисттик,
экспрессионист
м. иск., лит.
экспрессионист (экспрессионизмдин өкүлү).
экспрессия
ж.
(выразительность) экспрессия (ачыктыкты, маанилүүлүктү, айкындыкты көрсөтүү);
говорить с экспрессие
экспромт
м.
экспромт (даярдыксыз эле түзүлгөн ыр, музыкалык чыгарма, речь).
экспромтом
нареч.
даярдыксыз эле, даярданбай туруп эле;
произнести речь экспромтом күн мурун даярданбай туруп эле
экспроприатор
м.
экспроприатор (бирөөнүн бир нерсесин тартып алуучу, бирөөнү эмгегинен ажыратуучу киши; экспроприацияга ка
экспроприация
ж.
1. экспроприация, экспроприациялоо, экспроприация кылуу (бир коомдук таптын же катмардын өндүрүш каражаты
экспроприировать
сов. и несов. кого-что
экспроприациялоо, экспроприация кылуу.
экстаз
м.
экстаз (элирип, өзүн өзү унутуу даражасына жеткен абал);
приводить в экстаз экстаз абалына алып кел
экстатический
~, ая, -ое
экстаз-га т.; экстаздуу;
экстатическое состояние экстаз абалы.
экстенсивный
~, ая, -ое
экстенсивдүү (сапаты жагынан эмес, сан жагынан кеңейтүүгө багытталган; мис. дыйканчылыкта - жерд
экстерн
м.
1. экстерн (окуу жайынын өзүндө окубастан, ага экзамен берүүчү адам);
2. экстерн (революцияга чейин
экстернат
м.
экстернат (өзүнчө окуп журуп, тийиштүү окуу жайына экзамен берүү системасы).
экстерриториальность
ж. дип.
экстерриториалдуулук (өзгөчө артыкчылык - жергиликтүү сот тарабынап соттолбоо, налогдордон бошотуу ж
экстерриториальный
~, ая, -ое
дип.
экстерриториалдуу, экстерриториалдуулук укугу бар.
экстерьер
м.
экстерьер (айбандын тышкы түзүлүшү, тышкы түрү);
экстерьер лошади аттын экстерьери (тышкы түрү).
экстравагантность
ж.
өзүнчө бир укмуштуулук, бөлөкчөлүк, кадыресе эместик, таң калтырарлык, жалпыга мүнөздүү эместик.
экстрагантный
~, ая, -ое
өзүнчө бир укмуш (укмуштуу), бөлөкчө, кадыресе эмес, таң калтырарлык, жалпыга мүнөздүү болбогон;
экстракт
м.
1. (вытяжка) экстракт (сыгынды, сыгып чыгарылган; өсүмдүк же айбандын заттарынан сыгып чыгарылган коюу не
экстракция
ж.
экстракция (1. мед. жулуп алып таштоо, мис. тишти; 2. сыгып чыгаруу, мис. майды, жемиштин ширесин).
экстраодинарность
ж.
экстраординардуулук (өтө эле адаттан тышкарылык, өтө аз учурай тургандык, кадыресе эместик).
экстраординарность
~, ая, -ое
1. экстраординардуу (укмуштуу, адаттан тыш, кадыресе эмес, өтө аз учурай тургандык);
экстр
экстремизм
м.
экстремизм (көбүнчө саясатта - эң эле ашыра чабууга, эң эле кескин чараларды колдонууга умтулуучулук).
экстремист
м.
экстремист (экстремизмди колдонуучу адам).
экстремистский
~, ая, -ое
экстремизм-ге т.
экстренно
нареч.
өтө шашып, өтө ылдам;
экстренно выехать в командировку өтө шашып командировкага жүрүп кетүү.
